Eine Presseerklärung des Ehrenpräsidenten der Vereinigung Europäischer Journalisten (AEJ), Otmar Lahodynsky, zu den aktuellen Bedrohungen der Medienfreiheit in Mitteleuropa gibt alarmierende Signale, dass noch schwierige Zeiten bevorstehen.
BRÜSSEL. Die Vereinigung Europäischer Journalistinnen und Journalisten
(AEJ) ist besorgt über die aktuellen Bedrohungen und Einschränkungen der Medienfreiheit in Mitteleuropa und wendet sich mit folgendem dringenden Appell an die Öffentlichkeit:
Die Medienfreiheit gehört zu den Grundwerten der Europäischen Union und muss sowohl auf nationaler als auch auf EU-Ebene stärker geschützt werden. Wir fordern mehr Schutz für unabhängige Medien, die als „vierte Gewalt“ für eine funktionierende Demokratie unersetzlich sind. Es darf keine Einschüchterung durch Regierungen durch Entzug von Förderungen und Anzeigen geben.
Besondere Besorgnis besteht derzeit in einigen mitteleuropäischen Staaten:
In Österreich hat die rechtspopulistische FPÖ, die bei den Parlamentswahlen Ende September 2024 mit 28 Prozent der Stimmen stärkste Partei wurde, den Anspruch auf den Kanzler (Regierungschef) erhoben. Sie verhandelt nun mit der konservativen ÖVP, die auf den zweiten Platz zurückgefallen ist, über eine Koalition.
Äußerungen von FPÖ-Chef Herbert Kickl lassen befürchten, dass er als Regierungschef versuchen wird, kritische Medien durch den Entzug staatlicher Presseförderung und öffentlicher Inserate zu domestizieren. Vor allem der öffentlich-rechtliche Rundfunk ORF soll auf Regierungslinie gebracht werden. Dazu soll die erst im letzten Jahr neu geregelte Gebührenfinanzierung – Zwangsbeiträge jedes Haushaltes und Unternehmens in Österreich – abgeschafft und durch Budgetbeiträge ersetzt werden.
Der Wiener FPÖ-Chef Dominik Nepp hat die liberale Tageszeitung „Der Standard“ wüst beschimpft und mit dem Entzug von Subventionen und Inseraten gedroht.
Die FPÖ, die auch im Wahlkampf besonders EU-kritisch auftrat und im Europaparlament in der rechten Fraktion „Patrioten für Europa“ sitzt, verfügt über ein Netzwerk parteieigener Medien – mehrere Zeitschriften und auch zwei TV-Sender. Bei der „Pressekonferenz“ von FPÖ-Chef Kickl zu Beginn der Koalitionsverhandlungen wurden keine Fragen zugelassen, mehrere kritische Medien wie die Wochenzeitungen „profil“ und „Falter“ wurden nicht zugelassen.
In Deutschland verstärkt die rechtsextreme Alternative für Deutschland“ (AFD) ihre Angriffe auf unabhängige Medien, die sie als Lügenpresse“ bezeichnet. Für Kritik sorgte ein Interview, das AfD-Chefin Alice Weidel dem „X“-Chef Elon Musk gab.
Dieser hatte zuvor die AfD als einzige Partei bezeichnet, die die Probleme der Migration in Deutschland lösen könne. Nach dem Terroranschlag in Magdeburg verspottete Musk zudem Bundeskanzler Olaf Scholz als Schwächling.
Damit hat sich ein US-Oligarch und enger Vertrauter des neuen US-Präsidenten Donald Trump direkt in den deutschen Wahlkampf vor der Bundestagswahl Ende Februar eingemischt. Da seine Plattform „X“ (ehemals Twitter) auch das Faktenchecking eingestellt hat, fordert die EU-Kommission nun von „X“ die Offenlegung der Algorithmen und hat ein Verfahren wegen Verstoßes gegen den „Digital Services Act“ eingeleitet, der Fakenews, Desinformation und Hassrede verbietet.
Es ist zu befürchten, dass die Nutzer von „X“ durch Musks Einfluss zunehmend einseitige und beschönigende Berichte über Trumps Aktivitäten erhalten. NGOs und Plattformen, die Fälle von Desinformation untersuchen, sollen staatliche Subventionen verlieren. Ähnlich will Trump mit staatlichen Forschungseinrichtungen verfahren, die Verletzungen der Medienfreiheit oder die Diskriminierung Andersdenkender untersuchen. Trump sieht darin Zensur und Einschränkung der Meinungsfreiheit.
In Ungarn hat die regierende Fidesz-Partei von Ministerpräsident Viktor Orbán seit Jahren die meisten Medien unter ihrer Kontrolle. Nur wenige unabhängige Medien, vor allem im Internet, berichten noch kritisch über die Regierung.
In der Slowakei folgt der linkspopulistische Premier Robert Fico diesem Kurs. Er hat den öffentlich-rechtlichen Rundfunk vollständig unter seine Kontrolle gebracht und die meisten Führungspositionen neu besetzt. Es gibt Protestaktionen von MitarbeiterInnen sowie Demonstrationen.
Die EU zählt die Medienfreiheit zu den europäischen Werten. Konflikte zwischen den USA und der EU sind daher auch im Bereich der Medienpolitik zu erwarten.
Die AEJ wurde 1962 von Journalisten aus Italien, Frankreich und Deutschland in San Remo (Italien) gegründet und setzt sich als NGO für Medienfreiheit und europäische Integration ein. Derzeit hat die AEJ über 700 Mitglieder in 16 europäischen Ländern.
Englisch
Statement about current threats to press freedom in Central Europe (by Otmar Lahodynsky, Honorary President of AEJ International)
The Association of European Journalists (AEJ) is concerned about current threats and restrictions to media freedom in Central Europe. It is one of the fundamental values of the European Union and needs more protection at national and EU level. We demand more protection for independent media, which are irreplaceable as the ‘4th power’ for a functioning democracy. There must be no intimidation on the part of governments through the withdrawal of funding and advertising.
There is currently particular cause for concern in several Central European countries:
In Austria, the right-wing populist FPÖ party, which became the party with the most votes in the parliamentary elections at the end of September 2024 with 28 per cent, has laid claim to the position of chancellor (head of government). It is now negotiating a coalition with the conservative ÖVP, which has fallen to second place.
Remarks of FPÖ leader Herbert Kickl caused concerns that, as head of government, he will attempt to domesticate critical media by withdrawing state press subsidies and public advertising. In particular, the public broadcaster ORF is to be brought into line with the government. To this end, the new fee financing system introduced only last year – compulsory contributions from every household and company in Austria – is to be abolished and replaced by budget contributions.
The Viennese FPÖ leader Dominik Nepp has savagely insulted the liberal daily newspaper ‘Der Standard’ and threatened to withdraw state funding and advertising. The FPÖ, which was also particularly critical of the EU during the election campaign and sits in the right-wing ‘Patriots for Europe’ group in the European Parliament, has a network of party-owned media – several magazines and two TV channels. No questions were allowed at FPÖ leader Kickl’s ‘press conference’ at the start of the coalition negotiations and several critical media such as the weekly newspapers ‘profil’ and ‘Falter’ were not allowed to attend.
In Germany, the far-right party ‘Alternative for Germany’ (AFD) is stepping up its attacks on independent media, which it describes as a ‘lying press’. The interview that AfD leader Alice Weidel gave to the head of ‘X’, Elon Musk, was criticised.
The latter had previously described the AfD as the only party that could deal with the problems of migration in Germany. After the terrorist attack in Magdeburg, Musk also mocked German Chancellor Olaf Scholz as a weakling.
A US oligarch and close confidant of the new US President Donald Trump has thus directly interfered in the German election campaign ahead of the federal elections at the end of February. As his platform ‘X’ (formerly Twitter) has also stopped fact-checking, the EU Commission is now demanding that ‘X’ disclose its algorithms and has initiated proceedings for violating the Digital Services Act, which prohibits fake news, disinformation and hate speech.
It is to be feared that the users of ‘X’ will increasingly receive one-sided and whitewashed reports about Trump’s activities via Musk’s influence. NGOs and platforms that investigate cases of disinformation are to lose state subsidies. Trump also wants to deal with state research institutions that investigate violations of media freedom or discrimination against dissidents.
Trump sees this as censorship and a restriction of freedom of expression.
In Hungary, Prime Minister Viktor Orbán’s ruling Fidesz party has gained control of most of the media. Only a few independent media, especially on the internet, still report critically on the government.
In Slovakia, the left-wing populist Prime Minister Robert Fico is imitating this course. He has brought the public broadcaster completely under his control and has also reappointed most of the management positions. There are protests by employees and demonstrations.
In the EU, media freedom is seen as an integral part of European values. Conflicts between the USA and the EU can therefore also be expected in the area of media policy.
AEJ, founded by journalists from Italy, France and Germany 1962 in San Remo (Italy), is a NGO dedicated to Media Freedom and European Integration. Currently AEJ has more than 700 members in 16 European countries.
Türkisch
Avrupalı gazeteciler endişeli: “Orta Avrupa’da medya özgürlüğü tehdit altında”
Avrupa Gazeteciler Birliği (AEJ) Onursal Başkanı Otmar Lahodynsky tarafından Orta Avrupa’da basın özgürlüğüne yönelik mevcut tehditlere ilişkin yapılan basın açıklaması, zor günlerin kapıda olduğuna dair endişe verici sinyaller veriyor.
BRÜKSEL : Avrupa Gazeteciler Birliği
(AEJ) Orta Avrupa’da medya özgürlüğüne yönelik mevcut tehdit ve kısıtlamalardan endişe duymakta ve kamuoyuna aşağıdaki acil çağrıyı yapmaktadır:
Medya özgürlüğü Avrupa Birliği’nin temel değerlerinden biridir ve hem ulusal hem de AB düzeyinde daha güçlü bir şekilde korunmalıdır. İşleyen bir demokrasi için “dördüncü kuvvet” olarak yeri doldurulamaz olan bağımsız medyanın daha fazla korunmasını talep ediyoruz. Hükümetler tarafından finansman ve reklamların geri çekilmesi yoluyla gözdağı verilmemelidir.
Şu anda bazı Orta Avrupa ülkelerinde özel bir endişe söz konusudur:
Avusturya’da, Eylül 2024 sonunda yapılan parlamento seçimlerinde yüzde 28 oyla en güçlü parti haline gelen sağ popülist FPÖ, şansölyelik (hükümet başkanlığı) için hak iddia etti. Şimdi ikinci sıraya gerileyen muhafazakar ÖVP ile koalisyon görüşmeleri yapıyor.
FPÖ lideri Herbert Kickl’in açıklamaları, hükümet başkanı olarak devlet basın sübvansiyonlarını ve kamu reklamlarını geri çekerek eleştirel medyayı evcilleştirmeye çalışacağı korkusuna yol açıyor. Her şeyden önce kamu yayıncısı ORF hükümetle uyumlu hale getirilecek. Bu amaçla, geçen yıl uygulamaya konulan yeni ücret finansman sistemi – Avusturya’daki her hane ve şirketten zorunlu katkı payı – kaldırılacak ve yerine bütçe katkı payları getirilecek.
FPÖ’nün Viyanalı lideri Dominik Nepp, liberal günlük gazete “Der Standard ”a ağır hakaretlerde bulundu ve sübvansiyonları ve reklamları geri çekmekle tehdit etti.
Seçim kampanyası sırasında da AB’yi özellikle eleştiren ve Avrupa Parlamentosu’ndaki sağcı “Avrupa için Vatanseverler” grubunda yer alan FPÖ, partiye ait bir medya ağına sahiptir – birkaç dergi ve iki TV kanalı. FPÖ lideri Kickl’in koalisyon müzakerelerinin başlangıcındaki “basın toplantısında” hiçbir soruya izin verilmedi ve haftalık “profil” ve “Falter” gazeteleri gibi birçok eleştirel medyaya da izin verilmedi.
Almanya’da aşırı sağcı “Almanya için Alternatif” (AFD), “yalancı basın” olarak nitelendirdiği bağımsız medyaya yönelik saldırılarını artırıyor. AfD lideri Alice Weidel’in “X” şirketinin patronu Elon Musk’a verdiği bir röportaj eleştirildi.
Musk daha önce AfD’yi Almanya’daki göç sorununu çözebilecek tek parti olarak tanımlamıştı. Musk, Magdeburg’daki terör saldırısının ardından da Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile zayıf biri olarak alay etmişti.
ABD’li oligark ve yeni ABD Başkanı Donald Trump’ın yakın sırdaşı böylece Şubat sonunda yapılacak Federal Meclis seçimleri öncesinde Almanya’daki seçim kampanyasına doğrudan müdahale etmiş oldu. “X” (eski adıyla Twitter) platformu da doğruluk kontrolünü durdurduğundan, AB Komisyonu şimdi ‘X ’in algoritmalarını açıklamasını talep ediyor ve yalan haber, dezenformasyon ve nefret söylemini yasaklayan Dijital Hizmetler Yasasını ihlal ettiği için işlem başlattı.
Musk’ın etkisi nedeniyle “X” kullanıcılarının Trump’ın faaliyetleri hakkında giderek daha fazla tek taraflı ve badanalı raporlar almasından korkuluyor. Dezenformasyon vakalarını araştıran STK’lar ve platformlar devlet desteklerini kaybedecek. Trump benzer bir yaklaşımı medya özgürlüğü ihlallerini ya da muhaliflere yönelik ayrımcılığı araştıran devlet araştırma kurumları için de uygulamak istiyor. Trump bunu sansür ve ifade özgürlüğünün kısıtlanması olarak görüyor.
Macaristan’da Başbakan Viktor Orbán’ın iktidardaki Fidesz partisi yıllardır medyanın büyük bölümünü kontrol ediyor. Sadece birkaç bağımsız medya, özellikle de internette, hükümet hakkında eleştirel haberler yapmaya devam ediyor.
Slovakya’da sol popülist Başbakan Robert Fico da aynı yolu izliyor. Kamu yayıncılığını tamamen kendi kontrolü altına aldı ve yönetim kadrolarının çoğunu doldurdu. Çalışanlar tarafından protestolar ve gösteriler düzenleniyor.
AB medya özgürlüğünü bir Avrupa değeri olarak kabul ediyor. Bu nedenle ABD ve AB arasında medya politikası alanında da çatışmalar beklenmelidir.
AEJ 1962 yılında İtalya, Fransa ve Almanya’dan gazeteciler tarafından San Remo’da (İtalya) kurulmuştur ve medya özgürlüğü ve Avrupa entegrasyonu için kampanya yürüten bir STK’dır. AEJ’nin şu anda 16 Avrupa ülkesinde 700’den fazla üyesi bulunmaktadır.
